Nobel Ödülü Kazanan İlk Kadından Zıplayan Geni Bulmaya Kadar, Bilim ve Matematik Alanlarında Devrim Yaratan 25 Kadın!

Mary Anning bir fosil avcısıydı. İngiltere’nin güneybatısındaki Lyme Regis kayalıklarının yakınında doğup büyüdü; Evinin yakınındaki kayalık çıkıntılar, Jura Dönemi’nden kalma fosillerle doluydu.

Paleontoloji alanı henüz emekleme aşamasındayken ve kadınlara ‘kapalı’ iken, Anning kendi kendini yetiştirmişti. Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley, Paleontoloji Müzesi (UCMP), Anning’in 12 yaşından küçükken fosil keşfinin Londralı paleontologlara bir ihtiyozor hakkında ilk bilgileri verdiğini bildirdi. Ayrıca soyu tükenmiş başka bir deniz sürüngeni olan plesiosaur’un ilk fosilini de buldu. Bilim adamları, Anning’i onurlandırmak için 2015 yılında ona yeni bir tür ichthyosaur (Ichthyosaurus anningae) adını verdiler.

Entomolog, botanikçi, doğa bilimci ve sanatçı Maria Sibylla Merian, böceklerin ve bitkilerin harika ayrıntılı çizimlerini yarattı. Canlı örneklerle çalışarak, biyolojinin daha önce bilinmeyen alanlarını ortaya çıkardı.

Merian’ın böcek yaşamı üzerine yaptığı araştırmalardan ve böceklerin yumurtadan çıktığını keşfetmesinden önce, bu canlıların çamurdan kendiliğinden oluştukları genel bir kanıydı. The New York Times’ın 2017 tarihli haberine göre, sadece böceklerin yaşam döngülerini değil, aynı zamanda bu canlıların habitatlarıyla nasıl etkileşime girdiğini de gözlemleyen ve belgeleyen ilk bilim insanıydı.

British Royal Collection Trust’a göre, Merian’ın en iyi bilinen eseri, Surinam’daki böcekler üzerine yapılan saha araştırmasının bir derlemesi olan 1705 tarihli ‘Metamorphosis Insectorum Surinamensium’ kitabıdır.

‘Derinliğin Kadını’ lakaplı deniz biyoloğu ve oşinograf Sylvia Earle, 16 yaşında başladığı dalışlarının yaklaşık 70 yılını, toplamda yaklaşık bir yılını su altında geçirdi.

Earle, okyanus araştırmalarına 1960’ların sonunda başladı. 1968’de dört aylık hamileyken Bahamalar’da 31 metre derinliğe dalan ilk kadın bilim insanı oldu.

İki yıl sonra Earle, Tektite II adlı bir su altı laboratuvarında deniz tabanını keşfetmek için iki haftalık bir görevde beş kadın ‘aquanauts’tan oluşan bir ekibe liderlik etti. O zamandan beri, Earle dünya çapında 100’den fazla deniz yolculuğuna liderlik etti ve 1990’da NOAA’nın baş bilim adamı olarak hizmet veren ilk bayan oldu.

Endeavor 1992’de fırlatıldığında, NASA astronotu Mae Jemison uzaya ulaşan ilk Afrikalı Amerikalı kadın oldu. Jemison aynı zamanda bir doktor, Barış Gönüllüsü, bir öğretmen ve iki teknoloji şirketinin kurucusu ve lideridir.

Jemison, 17 Ekim 1956’da Alabama, Decatur’da doğdu. 3 yaşındayken ailesiyle birlikte Chicago’ya taşındı. Bir bilim insanı olmayı arzulayan Jemison, 16 yaşında Stanford Üniversitesi’ne kabul edildi ve kimya mühendisliği ile Afrika ve Afrika Amerikan çalışmaları alanlarında dereceler aldı. 1981 yılında New York eyaletindeki Cornell Üniversitesi’nden tıp doktorasını tamamladı.

190 saatlik uzay yolculuğu sırasında Jemison, kemik hücreleri üzerinde iki deney gerçekleştirmesine yardım etti.

Jemison ayrıca İngilizce, Rusça, Japonca ve Svahili konuşabilmektedir ve hatta onun onuruna yapılmış bir Lego mini figürü bile vardır.

Teorik fizikçi Maria Goeppert Mayer, Marie Curie’nin ödülü kazanan ilk hanımefendi olmasından 60 yıl sonra, 1963’te Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan ikinci kadın oldu.

Goeppert Mayer, 28 Haziran 1906’da Almanya’nın Kattowitz kentinde (şimdi Katowice, Polonya) doğdu. O dönemde kadınlar nadiren üniversiteye giderken, Goeppert Mayer Almanya’daki Göttingen Üniversitesi’ne gitti ve nispeten yeni ve heyecan verici kuantum mekaniği alanıyla uğraştı.

Büyük Buhran olduğu için üniversite onu işe almadı ama yine de fizik üzerine çalışmaya devam etti.

Çift, New York’taki Columbia Üniversitesi’ne taşındığında, atom bombası projesi için uranyum izotoplarının ayrılması üzerinde çalıştılar. Daha sonra Chicago Üniversitesi’nde (atom çekirdeğinin farklı yörünge seviyelerinin atomdaki çekirdek bileşenleri nasıl barındırdığına dair) araştırması nedeniyle Nobel Ödülü kazandı.

Rita Levi-Montalcini’nin babası, kadınların tam zamanlı eş ve anne olma işini benimsemeleri gerektiğine dair Viktorya dönemine ait fikirleri olduğu için, onun yüksek öğrenim görmesini engellemeye çalıştı. Ancak Levi-Montalcini buna karşı çıktı ve sonunda sınır büyüme faktörü üzerine yaptığı çalışmayla Nobel Fizyoloji/Tıp Ödülü’nü kazandı.

Başarıya giden yol kolay değildi. 1909’da İtalya’da doğan Levi-Montalcini tıp fakültesine girmeyi başardı ve 1936’da tıp ve cerrahi dalında en yüksek dereceyle mezun oldu. Akabinde nöroloji ve psikiyatri alanlarında çalışmaya başladı ancak araştırmaları İkinci Dünya Savaşı’nda da devam etti. Dünya Savaşı nedeniyle kesintiye uğradı.

Savaştan sonra St. Louis’de kendisi ve meslektaşları, bir fare tümöründen türetilen bir maddenin tavuk embriyolarına yerleştirildiğinde sinir büyümesini tetiklediğini keşfettiler. Laboratuvar meslektaşı Stanley Cohen, maddeyi izole etmeyi başardı ve iki araştırmacı buna sinir büyüme faktörü adını verdi. 1986’da Cohen, Nobel Ödülü’nü Levi-Montalcini ile paylaştı.

Maryam Mirzakhani, eğri yüzeylerin geometrisindeki can sıkıntısı ve soyut problemleri çözmesiyle tanınan bir matematikçiydi. İran’ın Tahran şehrinde doğdu ve en önemli görevini 2009-2014 yılları arasında Stanford Üniversitesi’nde profesör olarak yaptı.

Çalışmaları, kavisli yüzeyler üzerindeki düz sınırlar olan jeodeziklerin doğasını açıklamaya yardımcı oldu. Depremlerin davranışını anlamak için pratik uygulamalar yaptı ve bu alanda uzun süredir devam eden gizemlere cevaplar buldu.

Mirzakhani madalyasını 2013 yılında meme kanseri teşhisi konulduktan bir yıl sonra aldı. 14 Temmuz 2017’de 40 yaşında kanserden öldü. Ancak ölümünden sonra bile alanı etkilemeye devam etti.

2019’da meslektaşı Alex Eskin, Mirzakhani ile ‘sihirli değnek teoremi’ üzerine yaptığı devrim niteliğindeki çalışması nedeniyle 3 milyon dolarlık Çığır Açan Matematik Ödülü’nü kazandı. Aynı yıl, Çığır Açan Ödül, gelecek vaat eden genç kadın matematikçilere verilmek üzere Mirzakhani’nin anısına yeni bir ödül yarattı.

Emmy Noether, 20. yüzyılın başlarının en büyük matematikçilerinden biriydi ve araştırmaları, çağdaş fizik ve iki değerli matematik alanının temellerinin atılmasına yardımcı oldu.

Yahudi bir hanımefendi olarak Noether, 1910’ların sonlarından 1930’ların başlarına kadar Almanya’daki Göttingen Üniversitesi’nde araştırmacı olarak en değerli işini yaptı.

Daha sonra soyut cebirin (bu alandaki matematikçiler arasında en saygın eseri) temellerinin atılmasına yardımcı oldu ve diğer birçok alana temel katkılarda bulundu.

Nisan 1933’te Adolf Hitler, Yahudileri üniversitelerden kovdu. Bir ara evinde öğrencileriyle görüşen Noether, Albert Einstein gibi diğer Yahudi Alman bilim adamlarının da izniyle Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Pennsylvania’daki Bryn Mawr Koleji ve Princeton Üniversitesi’nde okuduktan sonra Nisan 1935’te öldü.

Susan Solomon bir atmosferik kimyager, yazar ve Massachusetts Institute of Technology’de profesör ve uzun süredir NOAA bilim adamıdır. NOAA’da çalışırken, meslektaşlarıyla birlikte Antarktika’daki ozon tabakası deliğinden kloroflorokarbonların (CFC’ler) sorumlu olduğunu gösteren ilk kişi oydu.

1986 ve 1987’de araştırmacılar, aerosoller ve diğer tüketici ürünleri tarafından salınan kimyasalların atmosferden ozonu çıkarmak için ultraviyole ışıkla etkileşime girdiğine dair kanıt toplamak için bir ekibi güney kıtası McMurdo Sound’a götürdü.

Bu, 1989’da yürürlüğe giren ve dünya çapında CFC’leri yasaklayan BM Montreal Protokolü’ne yol açtı. Bu protokol tarihin en başarılı çevre projelerinden biri olarak kabul ediliyor ve protokolün kabul edilmesinden bu yana ozon tabakasındaki delik önemli ölçüde küçüldü.

Dr. Virginia Apgar, anesteziyoloji ve obstetrik alanlarında öncü olarak bilinir ve yenidoğan sağlığını değerlendirmek için kolay ve hızlı bir sistem olan Apgar skorunun mucidi olarak kabul edilir.

Apgar tıp diplomasını 1933’te aldı ve cerrah olmayı arzuladı. Ancak o zamanlar cerrahide kadınlar için sınırlı kariyer fırsatları vardı, bu yüzden gelişmekte olan anesteziyoloji alanına geçiş yaptı. Ulusal Sağlık Enstitüleri’ne göre Apgar, bu alanda lider olan ve Columbia Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tam profesör unvanını alan ilk bayan oldu.

1952’de yenidoğanların yaşamsal belirtilerini doğumun ilk dakikalarında değerlendiren Apgar skorlama sistemini geliştirdi. Puan, yenidoğanın kalp atış hızı, solunum çabası, kas tonusu, refleksleri ve rengine dayalıdır ve daha düşük puanlar bebeğin acil tıbbi müdahaleye ihtiyacı olduğunu gösterir. Bebek ölümlerini azaltan ve neonatoloji alanında doğuma yardımcı olan bu sistem günümüzde de kullanılmaktadır.

‘Nöropsikolojinin kurucusu’ olarak anılan Brenda Milner, insan beyni, hafıza ve öğrenme alanında çığır açan ve keşifler yapan bir bilim insanıdır.

Milner en çok, epilepsiyi tedavi etmek için beyin ameliyatı geçiren ve yeni anılar oluşturma yeteneğini kaybeden ‘HM’ adlı bir hastayla yaptığı çalışmayla tanınır. 1950’lerde tekrarlanan çalışmalardan sonra Milner, HM’nin yeni görevleri öğrenebildiğini ancak bunları yaparken hatırlamadığını keşfetti.

Milner’ın çalışması, beynin farklı bölümlerinin işlevlerinin, özellikle hipokampus ve ön lobların hafızadaki rolü ve iki serebral hemisfer arasındaki etkileşimin bilimsel olarak anlaşılmasına büyük katkıda bulunmuştur.

Milner’ın çalışmaları bugün de devam ediyor. 104 yaşındaki Milner, halen Montreal’deki McGill Üniversitesi’nde Nöroloji ve Nöroşirürji Bölümü’nde profesör.

2019’da Amerikalı matematikçi Karen Uhlenbeck, en prestijli matematik ödüllerinden biri olan Abel Ödülü’nü alan ilk bayan oldu. Uhlenbeck bu ödülü matematiksel fizik, analiz ve geometri alanlarındaki çığır açan katkılarından dolayı kazandı.

Geometrik analiz alanında öncülerden biri olarak kabul edilir. Uhlenbeck tarafından geliştirilen prosedürler ve araçlar, sahada yaygın olarak kullanılmaktadır.

Ayrıca sabun zarlarının yüksek boyutlu kavisli alanlarda nasıl şekillendirilebileceğini de keşfetti. Uhlenbeck’in uzun süredir arkadaşı olan Lehigh Üniversitesi matematikçisi Penny Smith, Abel Ödülü hakkında şunları söylemişti:

“Bu kadar hak eden birini düşünemiyorum… O parlaklığın ötesinde, yaratıcı ve zeki.”

Jane Goodall, vahşi şempanzelerle yaptığı çalışmalar bu hayvanlara ve insanlarla olan ilişkilerine bakış açımızı değiştiren efsanevi bir primatologdur.

1960 yılında Goodall, Tanzanya’daki Gombe ormanında şempanzelerle ilgili çalışmalarına başladı. Hayvanlarla iç içe, birçok devrim niteliğinde keşif yaptı. Bunun ortasında şempanzelerin alet yapabildikleri ve kullanabildikleri keşfedildi; Bu özelliğin daha önce insanlara özgü olduğu düşünülüyordu.

1965’te Cambridge Üniversitesi’nden etoloji alanında doktora derecesi aldı ve lisans derecesi almadan üniversitede lisansüstü düzeyde çalışmasına izin verilen birkaç kişiden biri oldu. 1977’de şempanzelerin araştırılmasını ve korunmasını desteklemek için Jane Goodall Enstitüsü’nü kurdu.

19. yüzyılda kendi kendini yetiştirmiş bir matematikçi olan Ada Lovelace, bazıları tarafından “dünyanın ilk bilgisayar programcısı” olarak kabul edilir.

Lovelace matematik ve makinelerden büyülenmişti. 17 yaşında İngiliz matematikçi Charles Babbage ile tanıştı. Babbage, ‘analitik motor’ adı verilen dünyanın ilk bilgisayarına yol açan bir prototipi sergilediği bir etkinlikteydi. Lovelace bu makine hakkında her şeyi öğrenmeye karar verdi.

Çevirisinin yanı sıra makineyle ilgili kendi ayrıntılı notlarını da yayınladı. Çevirisinden daha uzun olan bu notların ortasında Bernoulli sayılarını hesaplamak için oluşturduğu bir formül vardı. Bazıları, bu formülün şimdiye kadar yazılmış ilk bilgisayar programı olarak düşünülebileceğini söylüyor.

Lovelace artık bilim ve mühendislik alanındaki bayanlar için değerli bir sembol. Onun günü her yıl Ekim ayının ikinci Salı günü kutlanır.

İngiliz kimyacı Dorothy Hodgkin, penisilin ve vitamin B12’nin moleküler yapılarını çözdüğü için 1964’te Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı.

Hodgkin, 10 yaşında kristallere ve kimyaya çok ilgi duymaya başladı ve Oxford Üniversitesi’nde bir lisans öğrencisi olarak, X-ışını kristalografisi adı verilen bir formülle organik bileşiklerin yapılarını inceleyen ilk kişilerden biriydi.

1934’te kesintili bir araştırma bursu teklif edildiğinde Oxford’a döndü ve emekli olana kadar orada kaldı. Oxford Doğa Tarihi Müzesi’nde bir X-ışını laboratuvarı kurdu ve insülinin yapısı üzerine araştırmalarına başladı.

1945’te Hodgkin, penisilinin yapısındaki atomların dizilişini başarıyla tanımlamış ve 1950’lerin ortalarında B12 vitamininin yapısını keşfetmiştir. 1969 yılında insülinin kimyasal yapısını belirledi.

Caroline Herschel, 1750’de Almanya’nın Hannover kentinde doğan, dünyanın ilk profesyonel kadın astronomu olarak ün kazanmış olabilir, ancak ününü tifüs kapmasına borçludur. 10 yaşında, Caroline’ın büyümesi hastalık nedeniyle kalıcı olarak durduruldu ve böylece evlilik şansları sona erdi. Ailesine kıyasla yaşlı bir kız olarak terk edilen Caroline’ın eğitimi, kardeşi William Herschel onu 1772’de İngiltere’nin Bath kentine kaçırmaya karar verene kadar durdu.

Sonunda, Caroline Herschel kendi denklemlerini geliştirecek ve kendi astronomik keşiflerini yapacak kadar ilerledi. 1783 yılında Kral III. Caroline Herschel, George’un saray astronomu olarak kız kardeşine yardım ederken, daha önce keşfedilmemiş üç bulutsu keşfetti; Üç yıl sonra kuyruklu yıldızı keşfeden ilk kadın oldu.

1787’de kral, Caroline Herschel’e yıllık 50 sterlinlik bir emekli maaşı bağışlayarak onu tarihteki ilk profesyonel kadın astronom yaptı. Caroline Herschel, 1848’de ölümüyle birlikte 2.500’den fazla bulutsu kataloglamış ve araştırması için hem Kraliyet Astronomi Topluluğu’ndan hem de Prusya Kralı’ndan altın madalyalar almıştı.

Sophie Germain, Fermat’ın Son Teoreminin özel bir durumunu keşfetmesiyle ve esneklik teorisindeki öncü çalışmasıyla tanınan bir Fransız matematikçidir.

Germain’in matematiğe ilgisi 13 yaşında başladı. 1800’lerin başında genç bir kadın olan Germain’in bilime ve matematiğe olan ilgisi ailesi tarafından pek hoş karşılanmadı ve bu konuda resmi bir eğitim almasına izin verilmedi.

Bu nedenle Germain, başlangıçta ailesinin haberi olmadan çalışmalarına devam etmiş ve çalışmalarını bir erkek öğrenci adı altında hayran olduğu matematik öğretmenlerine sunmuştur. Eğitmenler, Germain’in bir kadın olduğunu öğrendiklerinde bile etkilenmişler ve o dönemde onu ellerinden geldiğince desteklemişlerdi.

Bu, Germain’in bulmacayı çözmeye yönelik üçüncü girişimiydi ve önceki yanlış anlamalarını düzelterek başardı. Üçüncü analiz hala küçük hatalar içeriyor olsa da heyetler etkilendi ve ödüllendirildi.

Agnes Scott College Georgia kaynaklarına göre Germain, 1820 civarında Carl Friedrich Gauss ve Joseph-Louis Lagrange gibi öğretmenlerine Fermat’ın Son Teoremini kanıtlamak için çalıştığını bildirdi. Germain’in çabaları sonunda bugün Sophie Germain teoremi olarak bilinen sonuca götürdü.

Dr. Patricia Bath, Amerikalı bir göz doktoru ve lazer bilimcisiydi. Bath, 1974’te California Üniversitesi, Los Angeles (UCLA) Tıp Fakültesi’ndeki Jules Stein Göz Enstitüsü’ne atanan ilk kadın göz doktoru oldu. tıbbi bir buluş için patent alan ilk Afrikalı-Amerikalı kadın doktor (1986).

ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi’ne göre genç yaşta Afrika’daki Gabon halkına hizmet eden Dr. Bath. Albert Schweitzer’in çalışmalarını öğrendikten sonra tıp alanında kariyer yapmaya karar verdi.

Bu konuda bir araştırma yaptı ve Harlem’deki körlük yaygınlığının göz bakımına erişim eksikliğinden kaynaklandığını buldu. Bu sorunu çözmek için topluluk oftalmolojisi adı verilen yeni bir disiplin önerdi. Bu disiplin, gönüllüler yetiştirerek dezavantajlı bireylere temel göz bakımı sağlamayı amaçladı. Bu kavram artık dünya çapında kullanılmakta ve teşhis konulmamış ve tedavi edilmemiş binlerce kişinin göz sağlığını kurtarmıştır.

UCLA’da yeni bir kadın ve siyahi öğretim üyesi olan Bath, birçok kez cinsiyetçilik ve ırkçılıkla karşı karşıya kaldı. 1977’de, görüşü korumak ve eski haline getirmek amacıyla Amerikan Körlüğü Önleme Enstitüsü’nü kurdu.

Bath’ın kataraktlar üzerine araştırması, lazer fako probu olan yeni bir sistem ve cihazın icadına yol açtı. 1986 yılında bu teknoloji için patent aldı. Bugün bu cihaz dünya çapında kullanılmaktadır.

Rachel Carson, Amerikalı bir biyolog, çevreci ve bilim yazarıydı. Çevreye zarar veren etkilerini anlatan ‘Sessiz Bahar’ kitabıyla tanındı. Bu kitap sonunda ülke çapında DDT ve diğer zararlı pestisitlerin yasaklanmasına yol açtı.

Massachusetts’teki Woods Hole Oşinografi Enstitüsü’nde eğitim gördü ve 1932’de Johns Hopkins Üniversitesi’nden zooloji alanında yüksek lisans derecesi aldı. 1936’da Carson, ABD Balıkçılık Bürosu tarafından işe alınan ikinci bayan oldu ve biyolog olarak çalıştı.

Carson yetenekli bir bilim yazarıydı ve Balık ve Yaban Hayatı Servisi onu tüm yayınlarının baş editörü olarak atadı. Carson, deniz yaşamıyla ilgili ilk iki kitabı olan ‘Under the Sea Wind’ ve ‘The Sea Around Us’ ile elde ettiği başarının ardından, yazmaya daha fazla odaklanmak için Balık ve Yaban Hayatı Hizmetinden istifa etti.

Carson, Fish and Wildlife Service’teki diğer iki eski çalışanın da yardımıyla, yıllar boyunca Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da pestisitlerin çevresel etkilerini inceledi. Bulgularını büyük tartışmalara neden olan dördüncü kitabı ‘Sessiz Bahar’da özetledi. Böcek ilacı endüstrisi Carson’ı gözden düşürmeye çalıştı, ancak Amerikan hükümeti böcek ilacı politikasını tamamen elden geçirmeye ve nihayetinde DDT’yi yasaklamaya karar verdi.

Ingrid Daubechies, 1954 yılında Brüksel’de doğdu ve burada fizik alanında lisans ve doktora derecelerini aldı. Küçük yaşlardan itibaren matematiğe ilgi duydu. “İşlerin nasıl yürüdüğünü anlamakla ilgileniyorum, ama neden bazı matematiksel şeyler doğru (örneğin, bir sayının tüm rakamlarını topladığınızda 9’a bölünebilen bir sayı elde ediyorsunuz),” dedi.

Ayrıca bebek kıyafetleri dikmeyi ve dikmeyi de severdi. “Düz kesimleri bir merkeze getirebilmenin ve düz olmayan ancak kavisli yüzeyleri takip eden bir şey yapabilmenin büyüleyici olduğunu düşündüm.” Kafasında 2’nin kuvvetini hesaplarken uyuyakaldığından da bahseder.

Dalgacıklar sıfırdan başlayıp sonsuza kadar gitmek yerine hızla azalan bir biçimde tekrar yükselen ‘mini dalgalar’ gibidir.

Ortogonal dalgaları keşfetti. Bu dalgalar JPEG 2000 görüntü sıkıştırmada ve hatta bazı arama motorlarında kullanılan modellerde kullanılmaktadır.

Halen Duke Üniversitesi’nde matematik ve elektrik ve bilgisayar mühendisliği profesörüdür. Dalgacık teorisi, makine öğrenimi ve fizik, matematik ve mühendislik disiplinlerinin kesiştiği diğer alanları araştırır.

Marie Curie, ilk Nobel Ödülü’nü kazanan ilk hanımefendi olmanın yanı sıra, dünya üzerinde derin ve uzun süreli etkisi olan etkileyici bir bilim insanı olarak öne çıktı. Radyum ve polonyum keşfi ve radyoaktivite araştırmalarına yaptığı katkılarla hatırlanır.

Ancak, bir dizi başka başarı ile adından söz ettirdi. 1903’te Fransa’da fizik alanında doktora yapan ilk kadın oldu. Paris Üniversitesi’nde profesör olan ve Sorbonne’da öğretmenlik yapan ilk kadındı. Kanser tümörlerinin tedavisinde radyum kullanımına öncülük etti. 1911’de kimya alanında ikinci bir Nobel Ödülü aldı ve bu ödülü radyoaktivite çalışmaları nedeniyle aldı. Ayrıca Birinci Dünya Savaşı’nda X-ray cihazlarının kullanılmasını sağladı ve Polonya ve Fransa’da iki önemli tıp enstitüsü kurdu.

İlk Nobel Ödülü’nü Pierre Curie ve fizikçi Henri Becquerel ile paylaştı. Paris Üniversitesi’nde okudu ve 1903’te doktorasını tamamladı. İlk yıllarında gölgelerde çalışsa da radyoaktif elementler üzerine yaptığı çalışmalar zamanla ulusal ve uluslararası ilgi gördü; Hayatının sonunda dünya çapında ün kazandı ve birçok başarı ile onurlandırıldı.

Uzun süre radyasyona ve hastalıklara maruz kalması nedeniyle 1934’te öldü ve ünlü Paris Panthéon’a gömüldü.

Barbara McClintock, sitogenetik alanındaki çığır açan çalışması, kromozomları ve onların genetik ifadesini içeren bu alanda 1983 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü kazanmasına yol açan Amerikalı bir bilim adamıdır. Bugün, özellikle ‘zıplayan genler’ hakkındaki teorileri, genetiğin kesin olarak anlaşılması için temel teşkil ediyor.

Ancak, bir bilim insanı olarak kariyerinden neredeyse mahrum kalacaktı. Nobel Ödülü web sitesine göre, Cornell Üniversitesi’ne gitmek isteyen McClintock annesine karşı tereddütlüydü ve bu hareketin evlilik servetini mahvedebileceğinden endişeliydi. McClintock’un doktor olan babası ona yardım etti ve gitmesine izin verdi.

Lisansüstü eğitim yıllarında bu alandaki çalışmalarına devam etti. Missouri Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak bir süre ara verdikten sonra, New York’ta Carnegie Enstitüsü tarafından finanse edilen Cold Spring Harbor Laboratuvarı’nda araştırmacı olarak kalıcı bir pozisyon buldu.

McClintock’un genetik alanındaki çalışmaları onun en büyük mirasıdır. Ana odak noktası, mısır tanelerinin renk desenlerini kontrol eden genlerin nasıl çalıştığını incelemekti. Bir DNA dizisinin genomdaki konumunu değiştirme, bu özelliklerin ‘açık’ veya ‘kapalı’ olmasına neden olma yeteneğini keşfetti. Bu fikir, genetik aktarım veya “genlerin atlanması” olarak bilinmeye başlandı. Bu bulgu, o zamanlar değişmez ve sabit varlıklar olarak kabul edilen genler hakkındaki fikirleri dönüştürdü. Ancak 1960’larda, daha geniş bilimsel topluluk onun bulgularını ve gözlemlerini doğruladı.

Chien-Shiung Wu, Çinli-Amerikalı bir fizikçiydi. Zayıf atom altı etkileşimler üzerine yaptığı çalışmalarla ünlüydü. İkinci Dünya Savaşı sırasında atom bombasının geliştirilmesi için Amerikan liderliğindeki kapalı Manhattan Projesi’nde yer aldı.

Ulusal Park Servisi’ne göre Wu, Çin’in Liuhe kentinde bilimsel amaçları destekleyen bir ailede dünyaya geldi. Matematik ve fen bilimlerinde başarılı oldu ve Ulusal Merkez Üniversitesi’ne katılarak fizik diploması aldı. Çalışmalarına Berkeley’deki California Üniversitesi’nde devam etti ve 1940 yılında doktorasını aldı. Wu, Çin’e dönmek yerine Smith College’da ve daha sonra Princeton Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak kaldı ve üniversite ekibindeki ilk kadın öğretim üyesi oldu.

Araştırması, uranyum metalini ayırmak için gaz enjeksiyonu kullanarak bomba kalitesinde uranyum üretmeye odaklandı. Bu, bir bombayı atom bombasına dönüştürmek için önemli bir adımdı.

Savaştan sonra Wu, Columbia Üniversitesi’nde kaldı ve sonunda üniversitenin fizik bölümüyle ekip kuran ilk bayan oldu. 1981’de emekli oldu ve 1997’de New York’ta öldü. 2021’de ABD Posta Servisi Wu’yu bir posta pulu ile onurlandırdı.

Melba Roy Mouton, NASA’ya çığır açan katkılarda bulunan Amerikalı bir matematikçi ve bilgisayar programcısıydı. Mouton, 20 Temmuz 1969’da Apollo 11’in aya inişindeki rolüyle Apollo Başarı Ödülü’nü kazandı.

Mouton, 1929’da Virginia, Fairfax’ta doğdu. Okulda matematikte büyük bir yetenek olarak öne çıktı ve Howard Üniversitesi’nden matematik alanında lisans ve yüksek lisans derecesi aldı. Mouton, önce Ordu Harita Hizmetinde ve ardından Sayım Bürosunda çalıştıktan sonra 1959’da NASA’ya taşındı. Orada Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde baş matematikçi olarak görev yaptı ve yörüngedeki uyduları takip eden ekibe liderlik etti.

Sonunda Goddard’daki Yörünge ve Jeodinamik Departmanında araştırma programlarının başkan yardımcısı oldu. Mouton 1973’te emekli oldu ve 1990’da 61 yaşında beyin kanserinden öldü.

2023’te Uluslararası Astronomi Birliği, onun onuruna 6.000 metre yüksekliğindeki devasa bir ay dağına ‘Mons Mouton’ adını verdi. Bu özellik, NASA’nın Artemis 3 görevi için aday iniş alanlarından biridir ve astronotları (kadınlar ve siyah bireyler dahil) ay yüzeyine göndermeyi amaçlar.

23 yaşındaki Alice Ball, cüzzam olarak da bilinen Hansen hastalığı için bir tedavi geliştiren Amerikalı bir kimyagerdir. Bu tedavi yöntemi 1940’lara kadar kullanıldı. Hawaii Üniversitesi’nden hem lisans hem de yüksek lisans derecesi alan ilk kadın ve ilk Afrikalı Amerikalı olan Ball, üniversitedeki ilk kadın kimya profesörü oldu.

Ball, 24 Temmuz 1892’de Seattle, Washington’da doğdu. Washington Üniversitesi’nden kimya ve eczacılık diploması aldı. Hawaii’ye taşındı ve tropikal yaprak dökmeyen bir ağacın (Hydnocarpus wightianus) tohumlarından elde edilen chaulmoogra yağının kimyasal özellikleri üzerine bir tez yazarak yüksek lisansını tamamladı. Başlangıçta cüzzam tedavisinde kullanılan Ball, 23 yaşında suda çözünür ve aslına sadık kalınarak enjekte edilebilir bir test geliştirerek tedavide devrim yarattı. Bu yönteme ‘Top Yöntemi’ adı verildi.

O zamanlar Hawaii Üniversitesi’nin lideri olan Arthur L. Dean, Ball’un öncü çalışmalarına devam ederek tedaviyi geniş çapta erişilebilir hale getirdi. Ancak, bu tekniği Ball’a atfetmedi ve ona itibar etmek yerine ona “Dean Yöntemi” adını verdi.

Bununla birlikte, tez danışmanı Dr. Harry T. Hollmann, 1922 tarihli bir tıp dergisinde şolmogra testinin Ball’a ait olduğunu açıkça belirtti. Ancak Hawaii Üniversitesi, Ball’un 2000 yılındaki başarılarını takdir etti ve kurum, onuruna yalnızca bir chaulmogra ağacının altına bir plaket koyarak 29 Şubat’ı ‘Alice Balo Günü’ ilan etti.